Karolina |
Wysłany: Sob 23:49, 27 Sty 2007 Temat postu: Wilk szary |
|
Wilk – wspólna nazwa kilku gatunków i podgatunków średnich i dużych ssaków drapieżnych z rodziny psowatych. W powszechnym użyciu mianem wilk określa się najczęściej wilka szarego (Canis lupus[1]) wraz z jego podgatunkami, największego przedstawiciela rodziny, blisko spokrewnionego z psem domowym.
Wilk zamieszkuje lasy, równiny, tereny bagienne oraz góry. Potrzebuje, jako gatunek o skłonnościach terytorialnych, dużych przestrzeni. Jest wytrwałym wędrowcem, potrafi w ciągu dnia pokonać dystans kilkudziesięciu kilometrów. Stada wilków liczą do 20 osobników, mają ściśle określoną hierarchię oraz rozwinięty system komunikowania się przy pomocy mowy ciała, odgłosów oraz przy użyciu substancji chemicznych – feromonów i własnych odchodów (znakowanie). Żywią się drobnymi zwierzętami, a jeśli stado jest duże, wspólnie polują także na większe ssaki. Przy braku pożywienia zdarza im się atakować zwierzęta hodowlane.
Dawniej były szeroko rozprzestrzenione. Ekspansja człowieka wpłynęła na ograniczenie ich populacji. Zakorzeniony w kulturze strach przed wilkami powodował ich trzebienie, częstokroć nieuzasadnione. Obecnie w większości państw objęto je ochroną gatunkową. Podejmuje się próby reintrodukcji tego gatunku, na najszerszą skalę w USA, ale także w Europie.
Wilk od początku był i jest nadal obecny w ludzkiej kulturze. Na ogół w kontekście negatywnym, jako drapieżca, zabójca lub wcielone zło. Z drugiej strony, podziwiana jest wilcza niezależność, siła i wytrwałość. Ostatnio, na skutek wzrostu świadomości ekologicznej, postrzeganie wilka ulega stopniowej poprawie, miejsce strachu zaczyna zajmować
------------------------------------
Środowisko życia i zachowanie
Wilk występuje w lasach, na równinach, pustyniach, w terenach górskich i bagiennych. Jest gatunkiem terytorialnym. Wyznacza rewir, do którego nie dopuszcza osobników nie należących do watahy. W głębi rewiru, w miejscu najbardziej niedostępnym, urządza legowisko. Jest drapieżnikiem i do swojego życia potrzebuje średnio ok. 1,3 kg mięsa (wraz z kośćmi i skórą) dziennie. W naturze żywi się drobnymi zwierzętami (gryzonie, zające, ptaki, bezkręgowce), ale także – o ile warunki i liczebność stada na to pozwala – dużymi zwierzętami kopytnymi takimi jak sarny, jelenie i łosie. W normalnych warunkach duży wilk z ras północnych może zjeść jednorazowo do 6,4 kg, jednak jest to zwykle związane z wcześniejszą, kilkudniową głodówką. Uzupełnieniem jego diety są owoce i runo leśne. Ich system pokarmowy jest dopasowany do diety mięsnej i różni się od tego, który mają psy domowe (nieco krótszy przewód pokarmowy, wyższa kwasowość, wyższa efektywność trawienia).
Główne składniki diety zależą od bazy pokarmowej. Wilki dość elastycznie dostosowują się do dostępnych pokarmów, jednak ich wymogi energetyczne wymuszają polowanie na duże ssaki; chociaż np. zdrowe żubry czy bizony nie są zagrożone. Także w przypadku innych zwierząt (np. łosie czy jelenie), zdrowe zwierzęta zostają zabite czy też poważnie ranne tylko w wypadku co 20. ataku wilków. Pozostałe ataki kończą się rezygnacją lub wręcz odniesieniem ran przez wilka. Wilk jako drapieżnik prowadzi więc selekcję i usuwa z populacji głównie osobniki chore, słabe albo mało doświadczone, nie chronione przez grupę osobników starszych.
Zachowania stadne
Stado wilków (wataha) składa się z od kilku do 20 osobników. Dowodzi nim najsilniejsza para (tzw. para alfa – basior i wadera), która jako jedyna ma prawo się rozmnażać. Resztę watahy tworzą zwykle osobniki z nimi spokrewnione. Każdy wilk w stadzie ma ściśle określone miejsce, wyznaczające m.in. kolejność jedzenia zdobyczy. Zależności te podkreślane są przez rozbudowany system gestów dominacji (m.in. podniesiony ogon i uszy) i poddaństwa (np. skulony ogon, kładzenie się na grzbiecie). Poza hierarchią znajdują się młode, którymi opiekuje się cała wataha. Młode samce po osiągnięciu dojrzałości czasem są przepędzane przez parę alfa, by nie zagrażały ich dominacji.
Występowanie:
Wilk szary zamieszkuje Azję oraz północne tereny Europy i Ameryki Północnej.
Na świecie najwięcej wilków żyje w Kanadzie (50 000), w Rosji (30 000) i na terenie Alaski (5-7 tys.). W Europie najwięcej wilków występuje w Rumunii (ok. 2500). Żyją też na terenie krajów nordyckich, w Polsce, Ukrainie, Słowacji, we Włoszech i w innych krajach.
W Polsce najwięcej wilków żyje w województwach: podkarpackim, małopolskim, podlaskim, a także w niewielkiej liczbie na terenie innych województw. Największą ostoją wilków w Polsce są Karpaty i Pogórze Karpackie (184 – 214 osobników), następnie Roztocze (72 – 93 osobniki) oraz puszcze północno – wschodniej Polski (172 – 211 wilków). Tereny na zachód od Wisły są zasiedlane przez wilki w dużym rozproszeniu, i poza wilkami z Puszczy Noteckiej, gdzie bytuje ich kilka, nie ma tam stałej populacji tych zwierząt. Ciągle występuje też proces migracji, który powoduje, iż wilki pojawiają się na terenie Polski zachodniej, jak i przechodzą z Polski na teren Niemiec. Z kolei do Polski przechodzą wilki z obszaru Słowacji, Ukrainy czy Białorusi
Do niedawna liczbę polskich wilków szacowano na ok. 700 osobników wilka europejskiego (Canis lupus lupus), jednak zakończona w marcu 2004 ogólnopolska inwentaryzacja zwierząt wykazała, iż liczba ta jest zawyżona. Z przeprowadzonych przez naukowców i leśników kilkuletnich badań wynika, że na początku roku 2004 w Polsce było 510 wilków (w przedziale 463 – 564). Różnice szacunków wynikły z metodyki i skali badań. Wcześniej analizowano znacznie mniejsze jednostki przestrzenne, co w połączeniu z faktem, iż wilki zajmują dość znaczne terytoria, owocowało kilkakrotnym liczeniem tych samych osobników. W tych samych badaniach stwierdzono, że na zachodzie Polski populacja wilków wyraźnie maleje, co przypisuje się kłusownictwu oraz ograniczeniom w swobodnym przebywaniu większych przestrzeni (spowodowanym m.in. przez drogi szybkiego ruchu czy obszary zabudowane).
Z kolei w badaniach Zakładu Badania Ssaków PAN przeprowadzonych pomiędzy marcem a grudniem 2005, liczebność wilków w Polsce oszacowano pomiędzy 446 a 625
Podgatunki
* wilk europejski (C. l. lupus) – podgatunek typowy, Europa północna, środkowa i wschodnia, Azja zachodnia i środkowa.
* wilk syberyjski (C. l. albus) – Finlandia i północna Azja.
* wilk arktyczny (C. l. arctos) – największy ze wszystkich podgatunków, charakteryzuje się grubą, białą sierścią. Zajmuje tereny północnej Kanady, północno – zachodniej Grenlandii oraz wiele wysepek leżących pomiędzy nimi. Wilki arktyczne są uznawane za jedne z najbardziej fascynujących zwierząt zamieszkujących Biegun Północny, nie jest to jednak związane do końca z ich obyczajami, ale raczej z tym, że można je badać i obserwować w całkowicie naturalnych warunkach, gdyż na tereny przez nie zasiedlane nie dotarła nigdy na dużą skalę ludzka cywilizacja.
* wilk amerykański (C. l. occidentalis, wcześniej C. l. pambasaleus) – występuje na Alasce.
* wilk włoski (C. l. italicus) – Apeniny we Włoszech oraz Szwajcaria, średniej wielkości, zagrożony, objęty ochroną.
* wilk leśny (C. l. nubilus – dawniej C. l. lycaon) – smukły, jego sierść jest bledsza od wilków szarych, błędnie nazywany wilkiem białym.
* wilk arabski (C. l. arabs) – mniejszy od podgatunków europejskich i amerykańskich, ubarwienie beżowo – szare, występuje na obrzeżach Półwyspu Arabskiego.
* wilk egipski (C. l. lupaster) – krytycznie zagrożony podgatunek występujący w północnym Egipcie i północno-wschodniej Libii.
* wilk indyjski (C. l. pallipes) – jeden z najmniejszych wilków, prowadzi półpustynny tryb życia, spotykany od Półwyspu Arabskiego po Indie.
* wilk meksykański (C. l. baileyi) – Ameryka Środkowa, krytycznie zagrożony, reintrodukowany na południu Ameryki Północnej.
* pies domowy (C. l. familiaris syn. Canis familiaris) - udomowiona forma wilka.
* dingo (C. l. dingo) – zdziczała, australijska forma psa domowego.
oraz wymarłe:
* wilk z Honshu (C. l. hodophilax) wytępiony w 1905 i wilk z Hokkaido (C. l. hattai) wytępiony w 1889, znane pod wspólną nazwą wilka japońskiego.
Foto:
|
|